سرفرازیان

شلوار جین مد پایدار 

شلوارهای موسوم به جین[1] در ابتدا به دلیل طبیعت خشن پارچه آن، به عنوان شلوار کار مورد استفاده بودند. در دوره تب طلا در آمریکا، طلاجویان و کارگرهای چوب بری از این شلوارها استفاده می کردند. بعدها این شلوارها به جزئی اساسی از نمایشهای مد و فشن سطح بالا تبدیل شدند. یک شلوار جین با کیفیت خوب، ممکن است در تمام عمر صاحب آن برایش کار کند.، دوام بالا و انعطاف پذیری پارچه جین، باعث می شود برای هر فردی با هر سایز و ظاهری مناسب و قابل انعطاف باشد. خیلی از افراد شلوار جینشان را مانند یک رفیق خوب برای خود می دانند.

طبق تحقیقات شرکت کتان اینک[2] امریکاییها در سال 2007 به طور متوسط 8.3 عدد شلوار جین داشته اند. در این تحقیق هزینه انگلیسیها برای خرید شلوار جین بیش از 1.51 میلیارد پوند برای 64 میلیون شلوار بوده است. امروزه شلوارهای جین در سایزها و رنگها و سبکهای بیشمار در دنیا به تولید می رسند. آنها راه طولانی را از شلوار محبوب کارگران چوب بری تا منازل ما طی کرده اند.

درحالی که می توانیم از جین به عنوان مثالی از مد پایدار نام ببریم، اما جینها وجهی تیره هم دارند. جین از کتان تهیه می شود که برای تهیه آن مزارع وسیع پنبه و البته میزان زیادی از سموم آفات و ه کشها مصرف می شود. دستیابی به رنگ آبی قابل شستشو در جین، نیازمند فرایند رنگرزی متعددی است که به میزان زیادی آب مصرف می کند. مطابق با آمار ارائه شده از طرف لویز[3] برای تولید یک شلوار جین مدل 501، از ابتدای چرخه تولید یعنی کاشت پنبه تا شستشوی معمول آن در منزل، نیازمند بیش از 3,000 لیتر آب هستیم.

از دهه 1980 (دهه 1360) به این طرف، رسم بوده است که جینها را طوری طراحی و تولید کنند که کهنه و استفاده شده به نظر بیایند. برای اجرای این طرحها از عملیات سنگشور کردن استفاده می کنند که باعث شده است در اثر تماس با غبار سیلیس بسیاری از کارگران به بیماری تنفسی سیلیکوزیس دچار شوند. در ترکیه که شاهد اولین واکنشهای شدید و علنی به فعالیت کارگاههای سنگشوری بود، بیش از 1200 مورد ثبت شده سیلیکوزیس اعلام شده است. هرچند پزشکان معتقدند این تعداد خیلی بیشتر است. در بنگلادش، کشوری که بیش از چهار هزار کارگاه به تولید جین مشغولند، ده ها هزار کارگر در این کارگاهها، روزی یازده ساعت و برای به طور متوسط ماهی 38 دلار کار می‌کنند- هزینه متوسط زندگی در این کشور 100 دلار در ماه است- محیط غیر استاندارد این کارگاهها پر از غبار سیلیس است. در سالهای اخیر برخی از شرکتها سنگشور را ممنوع کرده اند، از جمله این شرکتها میتوان به لیوایز، اچ اند ام[4]، و سی اند ای[5]  اشاره کرد. ورساچه[6] و گوچی[7] هم متعهد شده اند که فرایند سنگشوری را متوقف کنند. صنعت پوشاک به شدت به پیمانکاران فرعی جزء وابسته است. به همین دلیل اعمال ممنوعیت فراگیر بسیار مشکل است. شاید راهکار پایان دادن به سنگشوری و نجات جان کارگران پوشاک در گرو همت ما به عنوان مصرف کننده باشد. چه کسی آخرین باری که از سنگ پا برای سابیدن شلوار جین خود استفاده کرده است، را به یاد می آورد؟